Avrasya İslam Şurası'nın son gününde konuşan Mustafa Ceriç'e göre, yeni bir büyük İslami uyanış devri başladı.7. Avrasya Şurası kapanış oturumu, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu başkanlığında gerçekleştirildi.
Avrasya İslam Şurası kapanışında dünyaya çağrıda bulunan Bosna Hersek Uleması Mustafa Efendi Ceriç, "21. yüzyılda Müslümanlığı terörizmle bağdaştırıyorlar. Biz görüşmek istiyoruz, diyalog istiyoruz, dinlerarası, kültürlerarası diyalog istiyoruz" dedi.
Osmanlı Devleti'ni örnek almalıyız diyen Kosova İlahiyat Fakültesi Dekanı Recep Boja ise; "Kominizim çöktü ve İslam'ın önü açıldı. İslam tarihi bize şunu göstermiştir: Osmanlı devletini baz almalıyız. Osmanlı topraklarımızdan çekildikten sonra, bizde bir gerileme meydana gelmiştir. Osmanlı çekilince, Müslümanlar ülkelerinde yetim kaldılar, ama yine de dinlerini korudular" dedi.
Avrasya Coğrafyasını değerlendiren Boja, "Ekonomik kriz var ve Müslümanlar arasına fitne sokma hareketi devam etmektedir. Burada bulunan herkes ve kurumlar, sorumluluk sahibidir. Buraya da elde ettikleri beceri ve tecrübeleri getirmektedir. Bu yüzden Şura, çok büyük önem taşımaktadır. Bir şey üretebilmek için elimizde araçlar, enstrümanların olması gerekiyor. Üretim için çalışmalıyız. İman çok önemli, sünnet ve Kur-an'ı örnek almalıyız. İslamiyet'in başlangıcında güzel örnekler var. İmanla ilgili Peygamberimizin güzel hadisleri var. Bunları değerlendirmeliyiz" dedi.
"Dini bilgiyi üretmekte, dağıtmakta çok dikkatli olmamız gerekiyor" diyen Nahçivan Dini İdaresi Başkanı İdris Abbasov, tarihte mezhep ayrılıklarının sonucunun çok ağır yaşadıklarını belirtti. "Türkiye ile aramızdaki 11 kilometrelik sınırda esen rüzgar, bize dinginlik veriyor" diyen Abbasov, eğitimde çoğunlukla Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan gelen eserlerin kendileri için çok yararlı olduğunu da belirtti.
Dini kaynakların çok taraflı olarak geliştiğine dikkat çeken St. Petersburg Müftüsü Cafer Pançeyev de, "Yüksek teknoloji kapsamında, kaynaklar, insanlar için erişilebilir oldu. İslam'ın sadece bir din değil, aynı zamanda bir hayat tarzı. İnsanların, dini kendi çıkarları doğrultusunda kullanmalarının önüne geçilmesi gerekiyor. Hatalar, dine zarar veriyor" sözleriyle konuya açıklık getirdi.
"Bazı insan sudan yol bulamaz geçmeye, bazısı su bulamaz içmeye. Bizim durumumuz budur."
"Dinimize, dilimize sahip çıkalım diye Anavatan'a döndük" diyen Kırım Müslümanları Müftüsü Emirali Ablayev ise; "Rus toplumunun içinde yaşamamız çok zor. Bu meseleler, insanı üzüyor. Maalesef bugünkü durumumuz, gerçekten kötü. Biz, bu konuda komşularımızdan yardım bekliyoruz. Bizim durumumuzu soran, halimizi soran yok. Ben cami kurmak için arsa alacağım, ama arsayı vermiyorlar. 'Ben kuracağım' diyorum, ama 'kuramazsın' diyorlar. Elbette onların dediği oluyor. Bana 'Nerede senin Müslüman kardeşlerin' diyorlar" dedi.
Belarus Müslümanları Müftüsü Ebu Bekir Şabanoviç ise ilk kez katıldığı Avrasya İslam Şurası'nda ülkesindeki sıkıntıları anlattı. Sovyetler Birliği döneminde; ateizmin, adeta Müslümanların üzerinden geçtiğini savunan Şabanoviç, "Bizi öyle bir ezdi ki! Hala toparlanamıyoruz. Bu yüzden ülkemizin büyük çoğunluğu Hıristiyan'dır. Biz, tüm nüfusun yüzde 11'ini oluşturmaktayız. Hepimizin büyük sorumluluğu; 'manevi mirasımızı, yeniden canlandırmak'tır. Bugün, Allahın izni ile biz artık 12 camimizi ve toplum evini yeniden canlandırmış olduk" dedi. Oturum Vekil Başkanı Görmez'in kaynaklardaki hataları ile ilgili sözlerini de anımsatan Şabanoviç, 'Rusça kitapları, makaleleri bizzat kendisinin tercüme edebileceğini' belirtti.
''DÜNYADA MÜLTECİLERİN YÜZDE 70'İ MÜSLÜMAN''
"Her Müslüman, terörizmden suçlu tutulmaya başlandı" diyen Bosna müftüsü Mustafa Ceriç, "Benim görüşüme göre şimdi bizler, yeni bir İslami büyük uyanış dönemindeyiz. Çünkü komünizim ve ateizm yıkıldı. Yeniden İslamiyet'e dönüş sağlamamız gerekiyor. İran İslam Devrimi, bütün dünyayı etkiledi. Tıpkı Fransız Devrimi gibi. Bence bizler, şimdi Müslümanları yeniden İslamiyet'e döndürme aşamasına geçmiş bulunmaktayız" şeklinde konuştu. Ceriç, Müslümanlar dünyada etkinliğini kaybetmesi konusunu ise bilim ve üretiminin kaybedilmesine bağladı. Ceriç, "57 İslam ülkesinde yaklaşık 500 üniversite var. Sadece Amerika'da 5 bin 700 civarında üniversite var. Hıristiyan dünyasında ise nüfusun yüzde 90'ı okuryazar durumdadır. İslam dünyasında ise okuryazar oranı sadece yüzde 40. Hiçbir İslam ülkesinde yüzde yüz okuryazarlık oranı yakalanmış değildir. Dünyadaki mültecilerin yüzde 70'i Müslümanlardan oluşmaktadır" dedi.
Arnavutluk İslam Topluluğu Başkanı Selim Muça, İslam'ın kendinden önceki dinlerin izlerini yok etmeye çalışmadığına dikkat çekti. Arnavutluk'ta din adamlarının yaptığı çalışmalar ve Müslüman halkın yaşadığı şehirler hakkında bilgi veren Muça, "Yüzlerce alim, Arnavutluk'ta İslami hayatın korunması, yeniden canlanması ve eserlerin bulunması için çalıştılar. Bunu yaparken karşılarına çıkan engellere de baş eğmediler. Kimi rejimin baskısıyla karşılaştı, işkence gördü, kimi öldürüldü. Ama kimse İslam'ın nurunu söndüremedi. Başkanlık olarak yaptıkları çalışmaları anlatan Muça, amaçlarının yeni nesiller İslam dininin temel bilgilerini vermek olduğunu anlattı.
"Batı Trakya Müslüman Türk azınlık, inanç ve kültür olarak Anavatan Türkiye'nin bir parçasıdır" diyen Batı Trakya Gümülcine Müftüsü İbrahim Şerif, "Azınlık hiçbir zaman Türkiye'den uzak kalmamış ve her zaman yardım, destek görmüştür" dedi. Şerif, "Dini bilginin üretilmesi ve yaygınlaştırılması Müftülük tarafından yürütülüyor. Bunun içinde Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan çok büyük yardımlar görüyoruz. Kaynağımız da kurumun yayınları" dedi.
Hırvatistan İslam Birliği Başkanı Şevko Ömer Basiç ise din eğitimi konusunda özellikle bayanlar ve gençlere önem verdiklerini belirtti. Basiç, her ay bir kitap yayınlamaya çalıştıklarını ifade etti.
Toplantıda konuşan Bosna Hersek Gazi Hüsrev Kütüphanesi Yöneticisi Osman Laviç de, İslam edebiyatının tarihi gelişiminden bahsederek, birbirinden önemli İslam edebiyatı eserlerinin orijinal hali ile kütüphanelerinde saklandığını ifade etti. Yugoslavya'nın dağılmasıyla balkanlarda dini kitapların değişik bağımsız kurumlarca tercüme edilmeye başlandığını anlatan Laviç, "Bu durumda, çeşitli Hıristiyanlık yanlısı kurumlar ve çeşitli mezhepler de fırsat buldular. Bu girişimler sonucunda İslam terminolojinin Hıristiyanlaştırılması, yetersiz ya da yanlış tercüme nedeniyle yanlış anlaşılma gibi zararlı sonuçlar doğdu. Bosna Hersek bölgesinde dini kaynaklar, sık sık propaganda ve politik oyunlar için kullanılıyor. Şu an mevcut durumun olumsuz sonuçlarının bertaraf edilmesi için uzun ve dikkatli bir çalışma yapmamız gerekiyor" dedi.
Karadağ İslam Birliği Başkanı Rıfat Feyziç de, Müslümanların dünyaya entegrasyonun önemine değinerek, "Acaba batılılar İslam anlayışını ne kadar tanıyorlar ya da Müslümanlar batı hakkında ne kadar bilgi sahibidir. Müslümanlar, coğrafi ve kültürel açıdan batı kavramını anlamaya çalışmak zorundadır. Bu şekilde dünyaya entegrasyon ve küreselleşme sürecine daha kolay yaklaşırız. Bunun için de özellikle Balkanlar'daki dini eğitim kurumlarının yeniden yapılandırılması zorunludur" şeklinde konuştu.
Kuzey Osetya Müslümanları Müftüsü Ali Mihaleviç ise kominizim döneminde ülkelerinde Müslümanların ve İslam dininin büyük zarar gördüğünü anlattı. Mihaleviç, "Bu dönemde, Fiziksel olarak Müslümanlar ve ilim adamları ya yok edildiler ya da sürgüne gönderildiler. Ancak bütün bunlara rağmen bu güne kadar dinimizi koruduk. Bugün biz, artık Müslümanlara dış dünya ile etkileşimde bulunma konusunu öğretmemiz gerekiyor. İslam devleti, İslam hilafetinin dağılmasından sonra yüz sene geçmedi.
Yani Müslümanlar nasıl yaşamalılar? Dış dünya ile barışta şeriatın olmadığı devletlerde nasıl yaşamalılar? Bu yüz yirmi sene boyunca Kafkasya'da İslam süreci başta büyük sorunlarla karşılaştı. Bu sorunlar, silahlı çatışmalara dönüştü, önce etnik çatışmalara ve sonra mezhep çatışmasına. Bu çatışmaları isteyenler, hep gençlerimizi kullandılar. Bizim babalarımızın dedelerimizin tüm çalışmaları, gençlerimize yanlış kullanılmış ve anlatılmış. Kafkasya'da bir ateş yakıyorlar ondan sonra senelerce barışmaya çalışıyorlar. Tüm bu yaralarımızın iyileşmesi için aktif katılıma ihtiyacımız var" diyerek açıklamalarda bulundu.
Türk halklarının çıkış noktasından, medeniyetin merkezinden geldiğini belirten Altay Müslümanları Müftüsü Amangeldi Kobdabayev, genel olarak halkın etnik Müslüman olduklarını belirtti. Kobdabayev, "1990 yılına kadar Altay Cumhuriyeti'nde cami yoktu. Dini eğitim için medrese, mescit yoktu. Altay'da halk, İslam'ı atalarından öğrendikleri gibi yaşıyorlar. Anne ve babalar, ayetleri bilmedikleri için, çocuklarına örnek olamamaktadırlar. Bizler, ancak dini eğitim medreselerinde bu eğitimi doğru bir şekilde verebiliriz. Başkentte bu yüzden, içerisinde çocuk yuvalarından kütüphaneye kadar her ihtiyacı karşılayacak bölümleri olan bir merkez kuruluyor" şeklinde konuştu.
"Buradaki topraklar Altay topraklarına çok benziyor" diyen Kobdabayev, "Biz Bursa'ya geldik ve oradaki tarihi camileri gezme şansı bulduk. Doğa güzelliklerini gördüğümde, anladım eğer atalarımız bu doğa güzelliklerini benzetmese buraya yerleşmezlerdi. İyi ki orada Uludağ varmış, yoksa atalarımız daha ilerilere gidermiş. Ben orada 'Ulu Çınarı' gördüm. Ben onu Türk Devletleri'ne benzetiyorum. Ve bizde işte o çınarın köklerinden geliyoruz" dedi.
20 yıl önce sıfırdan başladıklarını belirten İnguşetya Müslümanları Müftüsü İsa Hamhoyev, konuşmasında bugün geldikleri noktayı özetledi. Okullarda din eğitiminin olduğundan mutlu olduğunu söyleyen Hamhoyev, kaynakların düzenlemesinin önemine de dikkat çekti.
Ülkesinde özellikle eğitim için yoğun çalışmalar yaptıklarını belirten Moğolistan İslam Dini İdaresi Başkanı Azathan Muhanoğlu, okullarda din derslerinde okutulan kitapları hazırladıklarını ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kaynaklarını kullandıklarını da belirtti.
Kapanışta söz alan Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Abdussettar Derbisali ise katılımcılara Orta Asya ve Balkanlarda "Avrasya'da İslam" isimli bir dergi yayınlama önerisinde bulunarak, böylece bir araya gelmeden de bölgede yapılan çalışmalar hakkında iletişim sağlanabileceğini vurguladı.
Kayıtlar
